Podstawową przesłanką podjęcia badań, których wyniki zostały zaprezentowane w niniejszym opracowaniu, była chęć poznania procesu stawania się przez lokalne samorządy wspólnotami. Założono, że podstawową przesłanką ukonstytuowania się wspólnoty są relacje informacyjne i współdziałania między członkami wspólnoty (organy samorządu a organizacje pozarządowe, organy samorządowe a lokalni przedsiębiorcy), a także między samorządami i instytucjami wspierającymi efektywność ich działań, takimi jak inne samorządy i instytucje finansowe. Relacje te przekładają się wprost na nowe zachowania podmiotów w sferze gospodarczej i są elementem transformacji gospodarczej. Zaprezentowane opracowanie stanowi efekt badań zespołu złożonego z pracowników i doktorantów Samodzielnego Zakładu Gospodarki i Administracji Publicznej oraz Katedry Ekonomii i Polityki Transformacji realizowanych w ramach potencjału naukowego obu jednostek. Jego zadaniem była diagnoza aktualnego stanu wykorzystania wprowadzonych założeń reformy gospodarczej i administracyjnej w obszarach dotyczących wspólnot lokalnych/gmin. Podjęto w nim próbę odpowiedzi na pytania dotyczące wykorzystania możliwości stwarzanych przez rozwiązania ustawowe i tendencji dotyczących uczestnictwa w procesach transformacji gospodarczej.